“Nobody will give you ‘the recipe.’ But you can learn a small detail every day.” — Mitja Sirk
Zoals veel Friulianen komen de Sirks oorspronkelijk uit het naburige Slovenië. Zij kwamen in het dorp Cormons aan kort na het einde van de Tweede Wereldoorlog, met het idee een osteria te openen. Onnodig te zeggen dat het restaurant zich sinds zijn oprichting sterk heeft ontwikkeld en vandaag is uitgegroeid tot een van de meest gerenommeerde en bekroonde eetgelegenheden in Friuli.
Met zijn 27 jaar is Mitja Sirk een van de jongste wijnmakers van heel Italië. Mitja maakt al sinds zijn elfde wijn, onder leiding van de Friuliaanse wijnlegende Josko Gravner. Hoewel Mitja graag 'orange wine' maakte, wilde hij hulde brengen aan het beroemdste ras van Friuli: de inheemse Friulano (of beter bekend als Tocai onder de Friulianen).
Na stages bij Dujac, Conterno, Isole e Olena en Roulot begint Mitja met het maken van zijn eigen wijn in 2016 en legt zich toe op Fruilano, een typische druivensoort voor de regio Friuli. Mitja wil de Friulano-druif en de verschillende wijngaarden, microklimaten en zones van de Collio onder de aandacht brengen. Zo begon zijn zoektocht naar enkele van de oudste percelen Friulano van de Collio.
Zuiverheid, mineraliteit en een lange levensduur: dat zijn de kenmerken van Mitja's Friulano. Volledig in roestvrij staal gevinifieerd, is dit misschien wel een van de beste expressies van oude wijnstok Tocai Friulano. Het is een ware expressie van het terroir van Collio en zijn wijnbouwpotentieel.
De bodem hier heet Ponca in het Italiaans, je moet het zien als op elkaar gedrukte platen van compacte zandsteen met mergel. Deze bodem zorgt voor structuur en concentratie bij Friulano.
De oudste wijngaard van Mitja is in 1960 geplant en daarnaast zijn er ook wijngaarden met jongere aanplant. In de kelder dus vooral roestvrij stalen tanks, maar er zijn ook enkele betonnen vaten en oud hout voor rijping. Pas vlak voordat de wijn gebotteld wordt is er een lichte filtratie.
De wijnen van Mitja spreken voor de huidige generatie wijnmakers in het algemeen, en zeker binnen Friuli. Pure wijnen die de druifexpressie willen laten zien zonder dat de wijnen worden gestoord door de opvoeding. In de jeugd wat schuw, dus een karaf is geen overbodige luxe.
Marta Venica
"Martissima is bedoeld als een provocatie." - Marta Venica
De naam komt voort uit grapjes van Marta Venica's vrienden. Ze voegden de "issima" toe om te benadrukken wat ze knipogend haar "supergoede, maar vooral ook slechte kanten" noemt. Marta lanceerde haar project in 2019 met het idee om een frisse uitdrukking te geven aan traditionele praktijken: biologische landbouw met de hand en te paard, en een focus op de inheemse en traditionele druiven van Collio, gevinifieerd voor frisheid, textuur en verve. Ze maakt slechts twee wijnen. Elk is een lyrisch, vrij gedicht aan de natuur, de geest en de plaats.
Na haar studie wijnbouw en enologie aan de universiteit van Udine, die een jaar in Geisenheim omvatte, stortte Marta zich op een reeks wijnervaringen. Behalve dat ze sinds 2013 helpt bij de oogst op het familiedomein, heeft ze ook gewerkt bij wijnhuizen "waar de pluk begint als de thuisoogst voorbij is", zoals ze het uitdrukt. In 2014 was het Ceretto in Castiglione Falletto; in 2015 was het Dönnhoff in de Nahe, "de meest verbazingwekkende ervaring om te begrijpen wat een zorgvuldige selectie van de druiven betekent"; in 2016, bij Pierre Peters in de Côte de Blancs "voor de echte betekenis van terroir"; in 2017, bij Elisabetta Foradori in Trentino voor een kennismaking op hoog niveau met biodynamica.
Maar in 2018 werd haar leven getransformeerd door een stage bij het baanbrekende Patagonische biodynamische wijnhuis, Bodega Chacra. "De energie waardoor ik mijn project kon starten komt zeker hier vandaan. Op de vlucht naar huis besloot ik dat ik mijn creativiteit wilde uiten via wat ik het liefste doe: in contact staan met de natuur en de dagen doorbrengen in mijn hoekje van het paradijs."